پرسش :

ویژگی ها، اهداف و محتوای سوره طلاق چیست؟


پاسخ :
نام ها: نام این سوره «طلاق» و به معنای رها ساختن و جدایی با همسر است. این نامگذاری به سبب آیات اول تا هفتم سوره طلاق است که قسمتی از احکام طلاق و زنان جدا شده در آنها مطرح شده است.

نام دیگر سوره «نساء قُصری» یعنی سوره کوچک زنان است در برابر سورۀ مشهور نساء که «نساء کبری» یعنی سورۀ بزرگ زنان است.(1)

شمارگان: دارای 12 آیه و 248 کلمه و 1060 حرف است.

نزول: سوره طلاق که در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرود آمد، بعد از سوره انسان و قبل از سوره بیّنه، به عنوان نود و هشتمین سوره قرآن بر پیامبر صلی الله علیه و آله نازل شده است. اما در چینش کنونی قرآن شصت و پنجمین سوره به شمار می آید.

فضایل: در مورد فضیلت تلاوت این سوره از پیامبر صلی الله علیه و آله حکایت شده که: «هر کس این سوره را بخواند بر سنت رسول اللّه صلی الله علیه و آله مُرده است.»(2)

تذکر: البته روشن است که مقصود اینگونه احادیث خواندن و عمل کردن به محتوای این سوره است که انسان را بر مدار روشن پیامبر صلی الله علیه و آله قرار می دهد.

اهداف: اساسی ترین هدفی که این سوره در پی آن است عبارت است از:
بیان قوانین طلاق و دفاع از حقوق زنان.

مطالب: مهمترین مطالبی که در این سوره مطرح شده عبارتند از:
الف) عقاید:
1. بیان عظمت خدا و قدرت و علم او. (آیه 12)
2. بیان عظمت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله. (آیات 10-11)
3. اشاره ای به پاداش صالحان. (آیه 11)
 
ب) اخلاق:
1. پند و اندرزها. (آیه 2)
2. بیان آثار تقوا که سبب نجات و رسیدن روزی انسان از راه غیرمتعارف است. (آیات 2-3)
3. تشویق به توکّل. (آیه 3)
 
ج) احکام:
قوانین مربوط به جدایی با همسر یا طلاق و دفاع از حقوق زنان. (آیات 1-7)
 
د) داستان:
گزارشی از سرنوشت اقوام پیشین بخاطر سرپیچی از فرمان خدا. (آیات 8-10)
 
ه) مطالب فرعی:
1. اشاره ای به هدف پیامبر صلی الله علیه و آله و قرآن. (آیه 11)
2. اشاره ای به هفت آسمان و زمین. (آیه 12)

پی‌نوشت‌ها:
(1) نمونه، ج 24، ص 217.
(2) مجمع البیان، ج 10، ص 302.

منبع: سیمای سوره های قرآن (برگرفته از تفسیر قرآن مهر)، محمدعلی رضایی اصفهانی، انتشارات پژوهش های تفسیر و علوم قرآن، قم، 1389 ش.